Stress is heeft een negatieve lading gekregen, omdat het als de boosdoener gezien wordt en oorzaak van vele ziekten. Maar stress is een fysiologische reactie als gevolg van externe prikkels.
Negatieve en positieve stress
Je kunt een nare ervaring hebben die je stress oplevert. Maar dit kan ook bij positieve ervaringen. Denk maar eens aan de bruiloft, of de geboorte van je kinderen of op vakantie gaan. Dit zijn hele leuke, mooie ervaringen die toch ook stressvol kunnen zijn. Is deze stress dan anders? De reactie van je lichaam is hetzelfde.
Wat gebeurt er in je lichaam als je stress ervaart?
Als reactie op een prikkel van buitenaf reageert je lichaam met het klaarmaken ervan om te vechten of te vluchten. Of, als het geen uitweg meer ziet, tot bevriezen. Hiervoor schakelt het autonome deel van je zenuwstelsel over op fight/flight in plaats van rest and digest. Je lichaam maakt hormonen aan om alert te zijn, wakker en de spieren spannen zich. Je hartslag gaat omhoog en de ademhaling wordt korter en hoger. Dit is een natuurlijke reactie om je te beschermen. Je begrijpt dat dit veel energie kost. En dat is niet erg zolang het lichaam maar weer kan bijtanken zodra de stress weer afneemt. Dan schakelt het zenuwstelsel weer over naar rest and digest.
Waarom is stress dan negatief?
Tot zover is het natuurlijk helemaal ok wat er gebeurt. Het lichaam reageert op prikkels en dit gaat vanzelf. Nu is het zo, dat het zenuwstelsel en je lichaam geen signaal meer ontvangt om weer terug te schakelen als het ware. Door de werkdruk die aanhoudt of alle drukke prikkels in de vorm van veel geluiden, drukke beelden, geuren, social media en nog veel meer krijgt het lichaam geen kans meer om tot rust te komen. Er is altijd een verhoogde stress sensatie in het lichaam. En dan gaat de rek er opeens uit. Na een piek moet altijd een dal komen. En als die uitblijft dan gaat het niet goed.
Perfectionisme en stress
Perfectionisme is wat mij betreft iets wat steeds vaker wordt nagestreefd. En het heeft totaal geen zin, perfectie bestaat niet. Alles is al precies zoals het moet zijn. Alleen door druk van buitenaf heb je het idee dat het beter moet. Dat je uiterlijk niet goed genoeg is, dat je nog betere resultaten moet halen op je werk. Prestatiedruk is op vele gebieden stressverhogend. Het meest effectief is je niet te vergelijken met anderen en in plaats van de lat te hoog te leggen, deze helemaal niet neer te leggen. Aanwezig zijn in het moment, mindfulness, helpt hierbij even als zelfliefde en compassie.
Langdurige stress
Als je te lang stress ervaart in je lichaam of als deze te intens is dan kunnen mentale en fysieke klachten ontstaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Slechte nachtrust
- Hoofdpijn
- spierpijn
- overspannen zijn
- nerveus zijn
- depressie
- burn out
- PTSS
- angst en paniekaanvallen
Grijpen naar het hoofd
Wat opvalt, is dat als je teveel stress hebt, je naar je hoofd grijpt. Dit is ook te zien op de afbeeldingen in dit artikel. En google maar eens stress op afbeeldingen en dan zie je dit soort afbeeldingen. Het laat zien dat er het gevoel is van een hoofd dat overvol raakt. Het voelt gespannen aan en er lijkt niets meer bij te kunnen. En dat is precies het signaal om om te schakelen. Stoppen met wat je doet en even stilstaan. Tijd om het hoofd te laten rusten. Dat kan door stilte op te zoeken, maar dat kan ook door fysieke activiteiten te ondernemen, dans, sport of gewoon even lekker schudden, gek doen en uit je dak gaan.
Trauma en beschermingsmechanisme
Als je langdurig onder stress staat, dan raakt je lichaam getraumatiseerd. Ook bij acuut trauma kan hoogspanning in het lichaam opgeslagen blijven. Het is belangrijk trauma te verwerken door vanuit het lichaam te voelen waar spanning zich ophoopt. En deze spanning langzaam los te laten. Als je opgroeit ga je een beschermingsmechanisme aanmaken als je gekwetst bent. Dit gaat automatisch. Je wordt zo beschermd tegen nieuwe pijnlijke ervaringen. Dit is op zich een mooi systeem, maar het betekent ook dat je jouw hart sluit voor alles. Dat is de prijs die je ervoor betaalt.
Werken met lichaamsbewustzijn en ademhaling leert je welk deel in jou je hebt weggestopt. Dit is onderdeel van innerlijk kind werk. Het gaat hier om innerlijke delen in jou die je hebt weggestopt. Die worden gezien als kinddelen die niet zijn mee gegroeid.
Coping
Coping betekent hoe ga je met stress om. Zolang je een goede balans hebt tussen belasting en belastbaarheid, zal je stress goed aan kunnen. Als je belastbaarheid minder is dan de belasting dan wordt alles te zwaar en zal je uiteindelijk uitgeput raken. Je weerstand neemt af en je weerbaarheid vermindert. Hier komt ook het gevoel van controle willen hebben bij. Alles onder controle willen hebben, biedt zekerheid. Maar ook dit is een utopie, niet mogelijk. Het leven biedt geen garanties en zekerheid. Het meest effectief is weer alleen aanwezig zijn bij wat er op dit moment is. dat is je zekerheid, wat er in de toekomst gebeurt weet niemand.
Oefenen in dankbaarheid voor wat is en aanvaarden en je overgeven is wat je helpt jouw weerbaarheid te verhogen. Dus niet vragen om minder stress, dat is vaak niet mogelijk, maar verhoog je belastbaarheid. Wel is het regelmatig opzoeken van stilte een goed middel tegen stress. Even bijkomen van alle prikkels en je geest echt tot rust te laten komen. Oefenen met mediteren en yoga helpt nog meer mee.
Stimuleren rest and digest
Wat kun je nu doen om te zorgen dat je lichaam weer overschakelt naar de rest and digest modus?
Zoals hierboven al beschreven je aandacht steeds weer naar het heden brengen, door aandachtig in het nu te blijven.
Maar een hele belangrijke is de nervus Vagus stimulatie. Deze lange zenuw die vanuit de hersenen naar de buik gaat, vertakt naar alle organen. Deze zenuw geeft een signaal naar de hersenen als het lichaam mag ontspannen. En deze zenuw doet dat als die gestimuleerd wordt. Dit gebeurt met name als je weer naar je buik gaat ademen. Door het middenrif wat dan meebeweegt, dat deze zenuw op die manier stimuleert. Ook zijn er verschillende oefeningen vanuit yoga die kunnen helpen.
Leren om te gaan met stress op Sardinie?
Wil jij ook leren hoe je jouw lichaam na een stressvolle periode tot rust kunt brengen?
Dan is een coaching retreat iets voor jou!
Of wil je graag even in stilte verblijven op het prachtige eiland Sardinie?
Dan is een stilte retraite of yoga retreat iets voor jou. Of wat dacht je van een mindfulness en yoga reis?
