Search
Close this search box.

Burn out herstel| Waarom duurt dit vaak zo lang?

Burn out herstel duurt het langst van alle werkgerelateerde psychische klachten. Opvallend is ook de grote spreiding in duur van burnout: van drie maanden tot meer dan een jaar. Waarom duurt het herstel soms zo lang? Patiënten ogen niet ziek, maar kunnen maanden, soms jaren niet normaal functioneren. Thuis of in de werkomgeving snapt men dat niet, de artsen en therapeuten begrijpen het vaak niet en de patiënt zelf ook niet. Het enige wat je als patiënt zeker weet, is dat je niks (aan) kunt en nergens meer tegen kunt.

De huidige richtlijnen geven geen inzichten noch remedies voor stagnerend herstel of terugval na mislukte re-integratie. Door de beschermingsmechanismen bij het verklaringsmodel te betrekken, ontstaat een completer beeld op het ontstaan en beloop van het ziektebeeld, waardoor begrijpelijker wordt waarom het soms zo lang duurt en hoe de behandeling hiermee rekening kan houden.

Chronische overbelasting en cumulerend hersteltekort leiden tot energetische uitputting en ontregelingen waardoor burnout ontstaat en voortduurt.

Inhoudsopgave

Ontstaan burn out

Overbelasting

Verwaarlozing signalen

Factoren die herstel bemoeilijken

Conclusie

Ervaring deelnemer : verantwoordelijk voor anderen

Tips herstel burn out

Burn out coaching op Sardinie

Ontstaan van burnout: een bio-psychologische verklaring

Voldoende rust en slaap van goede kwaliteit zijn noodzakelijk om goed te herstellen van de inspanningen van de (werk)dag. Het is een voorwaarde voor probleemloos functioneren de dag daarop. Iemand is overbelast wanneer zijn normale rust niet meer volstaat om volledig te herstellen van de geleverde inspanning. Slapen gaat steeds moeilijker. Dit lijkt een open deur, maar bij mensen die burnout zijn geraakt blijkt dat over een langere periode daarvoor de belasting is gestegen, terwijl het biologische herstel tekort schoot. Om uiteenlopende redenen verbruikten zij dagelijks meer energie dan ze konden recupereren. Hun lichaam gaf wel signalen over de toenemende vermoeidheid en overbelasting, maar ze namen onvoldoende maatregelen (of konden onvoldoende maatregelen nemen) om het tij te keren.

Overbelasting

Door systematische overbelasting blijft het lichamelijk herstel in toenemende mate achter. Zo groeit een herstelschuld. Vergelijk het met dagelijks geld lenen bij de bank. Je reserves slinken en op een gegeven moment sta je rood. Nog afgezien van alle belasting of stressoren waar iemand dagelijks mee te maken heeft, leidt dit proces van groeiende herstelschuld tot een chronische stressconditie. Als oplossing voor de vermoeidheid gaat het stresssysteem namelijk automatisch harder werken, om het lichaam van de nodige energie te voorzien. Deze compensatoire stressreactie ervaren mensen meestal niet als ‘stress’, maar als ‘ik was moe, maar nu voel ik me energiek’.

Het proces van burnout raken is primair een lichamelijk proces, onder invloed van lichamelijke en psychologische stressoren, een groeiend hersteltekort en een chronische stressconditie. Het proces verloopt geleidelijk. Aanvankelijk is het gemakkelijk te stoppen en te keren door simpelweg de oorzaken weg te nemen: door de inspanning/stressoren drastisch te verminderen en het herstel te verhogen. Maar er zijn twee belangrijke kantelpunten waar de aard van het proces verandert en de symptomen toenemen.

Verwaarlozing signalen

Bij verwaarlozing van de eerste signalen van burn out treedt een eerste kantelpunt op, waarbij veranderingen in fysiologische systemen optreden die het lichaam herkent als de nieuwe ‘normaal-waarden’. Er is een autonoom voortschrijdend proces ontstaan dat zichzelf gaande houdt: een vicieuze cirkel. De klachten en symptomen nemen toe, de energie neemt verder af. Dit proces raakt zowel het mentale als het lichamelijke functioneren. Afhankelijk van de persoon heeft het effecten op het functioneren van het brein (zoals het aandachtssysteem, het werkgeheugen, de emoties), het immuunsysteem, het hart-vaatstelsel, of de spijsvertering.

Er is meer nodig dan rust alleen om het tij te keren. Dit proces gaat door tot het stressmechanisme zélf decompenseert: het tweede kantelpunt. ‘Plotseling’ gaat het niet meer.

In deze 3e fase ligt men emotioneel volkomen uit het lood, kan men 12 uur slapen zónder te herstellen, is het onmogelijk om een boek of tijdschrift te lezen, is zoiets simpels als ‘boodschappen doen’ een te grote opgave. Kort gezegd: eerst worden alle reserves uitgeput, dan treedt een ‘noodaggregaat’ in werking, tot dit ‘in zijn eigen staart bijt’ en vastloopt. De ervaring leert dat herstel voor mensen die deze omslag hebben bereikt onevenredig veel langer duurt dan voor mensen die nog (net) niet zijn gedecompenseerd, ook al zijn ze het omslagpunt heel dicht genaderd.

Factoren die burn out herstel bemoeilijken


Het ligt voor de hand om de verklaring van de lange herstelduur te zoeken in stagnatie van het herstelproces. Die treedt inderdaad regelmatig op, bijvoorbeeld wanneer de leefsituatie van de patiënt ongunstig is voor herstel. Denk aan drukke en overprikkelende omstandigheden, mentale of fysieke overbelasting, aanhoudende stressoren, enzovoort. Minder voor de hand ligt dat kenmerken van intrinsieke, biologische factoren van de burnout zélf de herstelduur beïnvloeden. We noemen de twee belangrijkste:

* Grote herstelschuld

mensen met burn out kampen met aanzienlijk achterstallig lichamelijk onderhoud. Het heeft tijd nodig om deze schuld in te lossen en vitaliteit op te bouwen. Dit betekent niet dat deze mensen ‘op de bank moeten gaan zitten’, maar wel dat zij gedrag moeten vertonen waardoor de herstelschuld daadwerkelijk afneemt (herstelgedrag). Door te intensieve sportbeoefening bijvoorbeeld (‘sporten is immers gezond’) kan de herstelschuld onbedoeld juist verder toenemen.

* Bio-psychologische veranderingen

Onder invloed van chronische stress treden veranderingen op in biologische regelkringen die zich kunnen aanpassen als de omstandigheden daarom vragen. Dit veroorzaakt ‘vicieuze cirkels’ die soms moeilijk te doorbreken zijn. Zo kunnen bijvoorbeeld slaapstoornissen, stemmingsstoornissen en zelfs psychopathologische beelden ontstaan als gevolg van neuro-hormonale veranderingen. Ook het herstelvermogen zélf kan haperen. Het lichaam moet in de ‘herstelstand’ kunnen komen voordat er sprake kan zijn van daadwerkelijke regeneratie. Soms is dat lastig, door bijvoorbeeld een overwegende dominantie van de ‘actie-modus’ van het autonome zenuwstelsel.

Conclusie

Chronische overbelasting en cumulerend hersteltekort leiden tot energetische uitputting en ontregelingen waardoor burn out ontstaat en voortduurt. Voor het genezingsproces is primair nodig dat het biologisch herstel zich goed kan ontwikkelen. Met de voortgang van het ziekteproces nemen de klachten toe en veranderen ook de benodigde therapeutische ingrepen. Zo heeft het geen zin mensen ‘te activeren’ wanneer er nog onvoldoende biologisch herstel heeft kunnen plaatsvinden. Dan werkt de beoogde leerprikkel als continuering van de overbelasting en dus contraproductief. Het moge duidelijk zijn dat bij de diagnostiek en de behandeling van burnout de biologische component een sleutelrol speelt, die niet genegeerd kan en mag worden.

Auteur credits
Het volledige artikel is geschreven door Sonja van Zweden en is gepubliceerd in het Tijdschrift voor Psychotherapie 1-2015. Carolien Hamming, algemeen directeur van het CSR Centrum, heeft dit artikel voor je bewerkt en samengevat.

Burn out herstel ervaring en tips

  • Ben jij iemand die graag voor anderen zorgt?
  • Die zich druk maakt om het welzijn van anderen?
  • Ben jij zo iemand die het belangrijk vindt dat iedereen het naar zijn zin heeft?
  • En ben jij ook degene die heel vaak bekaf is aan het einde van de dag?

Grote kans dat je dan op een gegeven moment opgebrand raakt.

Verhaal van een deelnemer: Verantwoordelijk voor anderen

Een groot deel van mijn leven heb ik enorm mijn best gedaan om anderen in het middelpunt te zetten. Op enig moment kwam ik erachter dat ik me verantwoordelijk voelde voor heel veel mensen en hun geluk, zodat ik me nodig, gezien en gehoord voelde. Dat deed ik onbewust. Zo was ik geworden. En het haalde me elke keer onderuit. Moeheid vormde een rode draad in mijn leven.

Er zijn allerlei trajecten voor nodig geweest om dit in mij om te buigen naar krachtig en energiek in het leven omgaan met anderen én mezelf. De aanleiding voor trajecten die ik volgde waren meestal dat ik of hopeloos opgebrand was en/of dat ik bang was. Herken je dat? Angst om niet gezien te worden of een ander soort angst. De laatste keer dat ik onderuit ging, is nu bijna drie jaar geleden. Toen zat ik na een zware periode in mijn werk met een mega-Burn-out thuis. Daarna is het roer écht om gegaan.

Wat leverde de burn-out mij op?

Langzaam maar zeker heb ik de weg naar boven ingezet en ben ik gestaag gegroeid. Ik heb nog beter ontdekt dat voor jezelf zorgen en inzicht in je eigen patronen krijgen, nodig zijn om gewoonten te kunnen doorbreken én een vervullend leven te creëren voor jezelf. Dat had ik echt nooit bereikt, als ik niet in die burn-out terecht was gekomen. Natuurlijk had ik voor die tijd al veel geleerd over mezelf. Al veel ontdekt en bestudeerd over persoonlijke ontwikkeling. Omdat ik iemand ben die nog al vast zat in mijn patronen, was deze ervaring nodig voor een werkelijke verandering van mijn leven.

Geen slechte ervaring

Daarom is de burn-out geen slechte ervaring geweest. Wel heeft het mij veel gekost. Met name energie. Mijn grootste uitdaging was om werkelijk te gaan vertrouwen op mijn gevoel. Vanuit dat vertrouwen stappen te zetten in mijn leven. Want het gaat in tegen alles wat ik mezelf heb aangeleerd.

Positief aan een burn-out

Het positieve van een burn-out is dat juist door deze ervaring je weer voor jezelf kunt gaan zorgen op een manier die goed is voor jou. Je leert je af te stemmen op dat wat voor jou het beste is. Omdat je zo gewend bent om jezelf weg te cijferen, en waar dat uiteindelijk in resulteert, weet je dat het echt anders mag. Dat voelt onwennig in het begin, maar levert je veel op. Je ontdekt bijvoorbeeld dat de kunst van ontvangen mag worden bijgeschaafd, aangemoedigd en goedgekeurd in jezelf. Echt ontvangen, zonder tegenprestatie. Het vraagt morrelen en sleutelen aan gewoonten en gedachten. Het is prima te doen. Je hoeft het jezelf alleen maar toe te staan.

Eerlijk terug kijken

Achteraf kijkend, heb ik er vrede mee dat mijn leven zo gelopen is. Ook jij kan er vrede mee krijgen. Ook jij kan een weg naar boven inzetten. Een leven creëren waar jij in ontspant en je los maakt van patronen die je elke keer weer die vermoeidheid in jagen. Een aantal nieuwe gewoonten helpt om daarmee een begin te maken.  Zo krijg je kilo’s meer energie, blijdschap en compassie voor anderen.

Hieronder een paar tips voor jouw burn out herstel:

  • Wees bewust van je gevoelens. Scan een paar keer per dag hoe jij in je vel zit en wat je nodig hebt.
  • Maak een lijstje van je behoeftes en ga na op wanneer je hier gehoor aan kan geven.
  • Maak een plekje voor jezelf in huis, waar je je kunt terugtrekken om even iets voor jezelf te doen waardoor je weer kan opladen (lezen, mediteren, tekenen, of gewoon een dutje doen). Op deze momenten tot jezelf komen zijn helend voor jou.
  • Yoga is goede manier om je lichaam en geest met elkaar te laten communiceren en zo jezelf en je behoeften beter te leren kennen.
  • Boven alles, heb geduld met jezelf, geef jezelf de tijd om de patronen te ontdekken die jou motiveerden om jezelf voorbij te rennen en voor anderen te kunnen zorgen én houd je nieuwe koers vol, ook bij terugval. Terugvallen in oude gewoonten geeft niet. Dat hoort bij een leerproces. Zodra je door hebt dat je het doet en keer je weer terug naar je nieuwe voornemens.

Je zal merken dat het in het begin even doorzetten is, uiteindelijk voelt het meer en meer vertrouwd en fijn!

Conclusie burn out herstel tips

Deze burn out herstel tips zijn een begin om je leven een wending te geven en je af te stemmen op wie jij werkelijk bent en waarvoor je op aarde bent gekomen. Nu is het goede moment, nu is altijd het moment om keuzes te maken voor jouw prachtige zelf. Als je eenmaal een begin hebt gemaakt om een andere koers te varen, is het een verademing. Je kan op een gegeven moment niet anders meer dan kiezen voor jou, omdat het naar meer smaakt.  Omdat je jezelf steeds leuker gaat vinden!

Burn out herstel coaching op Sardinie

Wil je herstellen van een burn out en zorgen dat je dit niet meer overkomt?

Wil je werken aan burn out preventie?

Dan is een individueel coaching traject op Sardinie echt iets voor jou!

Share

Search

Opkomende Retraites & Cursussen

Gratis Ebook

Wil je leren hoe jij je in 5 minuten tijd weer ontspannen voelt en volledig gefocused? 

Download mijn E book : De kracht van AA

Aanmelden voor deze cursus

Aanmelden voor deze retraite

Aanmelden voltooid!

Je kunt nu ontspannen!

Het is nu mijn beurt. Ik neem zo snel mogelijk contact met je op.